Cultural Attraction // Castle | Altitude (in meters) | : | 548 |
| Chronological Period | : | Occidental Occupation |
| Access | : |  Path |
| Accessible | : |  Difficult |
| Duration of Visit | : | 2 hours |
Από το χωριό Τουρκολέκα, δρόμος 6.5 Χλμ (κυρίως χωματόδρομος) μας οδηγεί, στην διάβαση Μακρυπλάγι, στους πρόποδες του απόκρημνου βράχου, όπου πάνω του στεκόταν το βυζαντινό κάστρο της Ωριάς, ένα από τα πιό δυσπρόσιτα κάστρα της Πελοποννήσου. Δύσβατο μονοπάτι 550μ. (20' ) μας οδηγεί στα όσα ερείπια έχουν απομείνει από το θρυλικό κάστρο.
Καθώς και τα links που αναφέρονται στο Τουριστικό Αντικείμενο και γενικότερα τα βασικά κειμένα τρίτων πηγών για την Αρκαδία του Exploring Greece
Ο ευκολότερος δρόμος γιά να προσεγγίσουμε το κάστρο ξεκινά από το χωριό Τουρκολέκα. Ακολουθούμε τον δρόμο (υπάρχει και σήμανση προς κάστρο Ωριάς στα 7 Χλμ.) προς τον λόφο με το άγαλμα του Νικηταρά και στο τέλος του κάνουμε δεξιά. Σε περίπου 6.5Χλμ. (που πάνω από τα μισά είναι βατός χωματόδρομος) θα φθάσουμε στους πρόποδες του απόκρημνου βράχου, που πάνω του στέκονται τώρα τα ερείπια του κάστρου.
Στο ίδιο σημείο μπορούμε να φθάσουμε από την αντίθετη πλευρά ξεκινώντας από το χωριό Χειρράδες (ακολουθώντας τον δρόμο που ξεκινά πίσω από την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής).
Ο χώρος, στο σημείο που θα αφήσουμε το μηχανοκίνητο μέσο μας, έχει διαμορφωθεί καλαίσθητα με πέτρα (δρόμος και πεζούλες). Μπροστά μας ορθώνεται ο απότομος κατακόρυφος βράχος του κάστρου. Ακολουθούμε το μονοπάτι που προχωρά προς τον βράχο αριστερά. Η απόσταση μέχρι την μισογκρεμισμένη πύλη δεν είναι μεγάλη (μικρότερη από 600 μέτρα, και σε χρόνο περίπου 20 λεπτά μιάς και ο "δρόμος" είναι αρκετά δύσβατος και ανηφορικός), αλλά θέλει προσοχή γιατί από ένα σημείο και μετα το μονοπάτι "χάνεται". Μία ξύλινη πινακίδα, περίπου στα μισά του δρόμου, που κανονικά δείχνει δεξιά (προς τα επάνω) έχει πέσει και αν δεν την προσέξουμε θα βρεθούμε μετά από λίγο μέσα στα πουρνάρια και τ΄αγκάθια...
Το ανηφορικό μονοπάτι οδηγεί στην μοναδική πύλη του κάστρου και σε διασωζόμενα τείχη μήκους 10 μέτρων. Ακριβώς πίσω από την πύλη υπάρχει πηγάδι. Προχωρώντας δεξιά της πύλης, προς την κορυφή του κάστρου συναντάμε τμήματα από τον δεύτερο οχυρωματικό περίβολο, ερείπια πύργου, μια δεξαμενή και τα ερείπια της Παναγίας της Φανερωμένης. Βορειοδυτικά του λόφου θα βρούμε τα ερείπια της εκκλησίας της Αγίας Ελεούσας.
Κάστρα της Ωριάς υπάρχουν πολλά στην Ελλάδα, αλλά και στον ευρύτερο ελληνικό χώρο της Μικράς Ασίας. Στην Αρκαδία υπάρχουν δύο: Αυτό, του Γαρδικίου, και ένα δεύτερο κοντά την θέση 'Ξηροκάμπι" στον Αγιο Ιωάννη Κυνουρίας.
Σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση, - κοινή γιά πολλά μεσαιωνικά κάστρα της Ελλάδας - το κάστρο πήρε το όνομά του από μια ωραία (-Ωριά) κόρη, που δεν δίστασε να γκρεμιστεί από τα τείχη του για να μην πέσει στα χέρια του εχθρού.
Το κάστρο πρέπει να χτίσθηκε από τους σταυροφόρους ιππότες μεταξύ των χρόνων 1264 και 1292. Εχει χτιστεί πάνω στην αρχαία Μεσσηνιακή πόλη Άμφεια και αναφέρεται στο Χρονικό του Μορέως ως Gardisco ή Bardisco, από δεν τον Φρατζή, Γαρδίκι. Μεταγενέστερα ονομάστηκε από τους ανθρώπους της περιοχής Παλιόκαστρο και κάστρο της Ωριάς. Το έτος 1374 το κάστρο κατείχε ο Σεργιάννης Γιλόπουλος ο οποίος με τη βοήθεια του Μανουήλ Κατακουζηνού, αποκρούει την επίθεση του φράγκικου στρατού.
Το 1460, όταν ο Μωάμεθ ο Β' ο πορθητής κατέβηκε στην Πελοπόννησο, στο κάστρο βρήκαν καταφύγιο περίπου 6.000 κάτοικοι της γύρω περιοχής. Μετά από σκληρή πολιορκία και με έλλειψη νερού οι πολιορκημένοι αναγκάστηκαν να παραδοθούν. Οι Τούρκοι όμως δεν τήρησαν την συνθήκη της παράδοσης και κατέσφαξαν περίπου 6.000 από τους αιχμαλώτους κατοίκους. Πολλοί από αυτούς ρίχτηκαν πάνω από το κάστρο στον απόκρημνο γκρεμό. Εκτοτε το Γαρδίκι δεν αναφέρεται πουθενά. Αργότερα στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης, βρήκαν σε αυτό καταφύργιο ο Γενναίος Κολοκοτρώνης και οι άνδρες του μετά την μάχη της Δραμπάλας.
