Οίκος Ναξίων

Ο Οίκος των Ναξίων οικοδομήθηκε στις αρχές του 6ου αι. π.χ. από μεγάλους γρανιτόλιθους (ο γρανίτης ήταν ένα από τα βασικά συστατικά του εδάφους του νησιού). Για την χρήση του κτιρίου έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς διαφορετικές θεωρίες, από το ότι ήταν ο αρχαιότερος ναός του Απόλλωνα ή ότι χρησιμοποιήθηκε για την φύλαξη ιερών σκευών και αναθημάτων ή και ως εστιατόριο. Η πιό χαρακτηριστική κατασκευή που συνδέεται με τον Οίκο ήταν το τεράστιο άγαλμα του Απόλλωνα, ύψους 9 μέτρων το οποίο είχε στηθεί στην ΒΔ γωνία του κτιρίου, εκεί που σήμερα βρίσκεται η πελώρια μαρμάρινη βάση του βάρους περίπου 32 τόννων. Ο Θεός παριστανόταν στον τύπο των Κούρων, γυμνός, με μακριά μαλλιά, στιβαρούς ώμους και το αριστερό πόδι λίγο πιό μπροστά από το δεξί. Σήμερα τμήματα του βασικού αγάλματος (ο κορμός και η λεκάνη) βρίσκονται στην Δήλο, στον ναό Αρτεμίσιο της θεάς Αρτέμιδος, τμήμα του αριστερού ποδιού στο Βρετανικό Μουσείο ενώ το αριστερό του χέρι είναι στο Μουσείο της Δήλου.