Τα Αρχοντικά και Ιστορικά Κτίρια της Αίγινας
Πολλά και σημαντικά ιστορικά σπίτια και αρχοντικά κοσμούν την πόλη της Αίγινας, πρώτη πρωτεύουσα του Ελληνικού κράτους μέχρι το 1829 και έδρα του κυβερνήτη Ιωάννη Καπποδίστρια.
Το πρώτο που συναντά κανείς φθάνοντας στο λιμάνι του νησιού είναι το αρχοντικό του εμπόρου Κωνσταντίνου Βογιατζή από την Σύμη, που κατασκευάσθηκε το 1880. Σήμερα βρίσκεται σε κακή κατάσταση, ερειπωμένο, ενώ έχουν ξεκινήσει κάποιες εργασίες αποκατάστασης.
Κτίσμα ενετικού τύπου που κτίσθηκε από τον φιλικό πρόκριτο Σπύρο Μάρκελλο το 1802. Οταν η Αίγινα έγινε η πρώτη πρωτεύουσα του Ελληνικού Κράτους το 1828-1830, επί Καποδίστρια, στέγασε διάφορα Υπουργεία και το γραφείο του Αστυνομικού Διοικητή της πόλης.
3. Πύργος Ράλλη
Χαρακτηριστικός Αιγινήτικος πύργος τον οποίο θα συναντήσουμε φεύγοντας από την Κολώνα προς Φάρο και Πλακάκια. Κατασκευάστηκε το 1890 στα πρότυπα βρετανικού πύργου για λογαριασμό του Τηλέμαχου Ράλλη. Ακριβώς απέναντι από τον πύργο σκαλάκια μας κατεβάζουν σε μία πολύ όμορφη μικρή παραλία με καταγάλανα νερά.
Το αρχοντικό Καραπάνου βρίσκεται στην παράλια περιοχή του Φάρου. Παλαιότερα, η θάλασσα έφθανε μέχρι την είσοδό του κτήματος, και γι΄αυτό η θέση της λεγόταν 'Σκάλα Καραπάνου'. Βρίσκεται εντός μεγάλου οικοπέδου 20 στρεμμάτων. Κατασκευάσθηκε το 1850 για τον πρωθυπουργό Δημήτριο Βούλγαρη, ο οποίος το κληροδότησε στoν γυιό του Λάζαρο και αυτός στην κόρη του Μαρία. Η Μαρία Βούλγαρη παντρεύτηκε τον πολιτικό και διπλωμάτη Αλέξανδρο Καραπάνο, για να πάρει τελικά το αρχοντικό το σημερινό του όνομα.
Το παλαιότερο αρχοντικό της Αίγινας, κτισμένο το 1767, στην περιοχή της Περβόλας, γειτονεύει με το αρχοντικό Καραπάνου. Έχει χαρακτηρισθεί από το υπουργείο Πολιτισμού ως έργο τέχνης και ως ιστορικό κτίριο (ΦΕΚ 967/Β/26-9-1980). Το αρχοντικό ανήκε στον αρχικοτζαμπάση της Ύδρας, Γεώργιο Βούλγαρη.
6. Αρχοντικό Μαυροκορδάτου - Φίνλεϋ
Το αρχοντικό Μαυροκορδάτου - Φίνλεϋ, επονομαζόμενο και ως 'κόκκινο κάστρο' κατασκευάστηκε το 1825, στην περιοχή των Αγίων Ασωμάτων, στην πόλη της Αίγινας, γιά λογαριασμό του Σκωτσέζου ιστορικού Τζορτζ Φίνλεϋ. Έχει χαρακτηρισθεί ως έργο τέχνης και ως ιστορικό κτίριο με το ΦΕΚ 967/Β/26-9-1980.
7. Αρχοντικό Σπυρίδωνος Τρικούπη
Το αρχοντικό βρίσκεται στην περιοχή του Παλαιόπυργου της Αίγινας, κτίσθηκε το 1829. Εδώ έζησε ο Σπυρίδων Τρικούπης με την σύζυγό του Αικατερίνη Μαυροκορδάτου (αδελφή του Αλέξανδρου) και εδώ έγραψε το έργο του 'Η ιστορία της ελληνικής επαναστάσεως'. Το οίκημα έχει χαρακτηρισθεί ως έργο τέχνης και ως ιστορικό κτίριο με το ΦΕΚ 967/Β/26-9-1980.
8. Αρχοντικό Αλέξανδρου Κοντοσταύλου
Τα ερείπια του αρχοντικού του Α. Κοντοσταύλου στην περιοχή του Παλαιόπυργου της Αίγινας. Είχε χαρακτηρισθεί ως έργο τέχνης και ως ιστορικό κτίριο με το ΦΕΚ 967/Β/26-9-1980. Καταστράφηκε πρίν λίγα χρόνια από φωτιά. Αποτελούσε ένα αξιόλογο δείγμα αρχοντικής εξοχικής κατοικίας του περασμένου αιώνα. Κατασκευάσθηκε το 1829.
Κτίσθηκε το 1817 από τον Γιώργη Ηρειώτη (ή Κοντογιώργης) πατέρα του Παναγή Ηρειώτη. Σήμερα στεγάζει το Ιστορικό & Λαογραφικό Μουσείο της Αίγινας.
Πίσω από την πλατεία Ηρώων στην Αίγινα βρίσκεται η οικία του ήρωα της Ελληνικού Αγώνα της Ανεξαρτησίας, του Κωνσταντίνου Κανάρη. Αν και αρκετά εγκαταλελειμένο σήμερα, ξεχωρίζει πέρα από την ιστορική του αξία, για την λιτή νεοκλασική γραμμή του. Το οίκημα έχει χαρακτηρισθεί ως έργο τέχνης και ως ιστορικό κτίριο με το ΦΕΚ 967/Β/26-9-1980.
Μεγάλο λιτό διώροφο κτίριο που ανασκευάσθηκε το 1828 για να στεγάσει το κυβερνείο του Ι. Καποδίστρια. Παλαιότερα ήταν οικία αρχιμανδρίτη. Εδώ λειτούργησε και το πρώτο Νομισματοκοπείo. Σε νεότερα κτίσματα, στην αυλή του,λειτουργεί από το 1948 η Βιβλιοθήκη.
Σημαντικοί Ελληνες των γραμμάτων και των τεχνών συνέδεσαν την ζωή τους με την Αίγινα, ιδιαίτερα τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αι. Ενας από αυτούς ήταν και ο Νίκος Καζαντάκης που έζησε εδώ, στο σπίτι αυτό στην περιοχή Πλακάκια, για μία 20-ετία.
13. Μέγαρο Γκρόζα
Από την εκκλησία των Ταξιαρχών στην περιοχή των Αγ. Ασωμάτων, ακολουθούμε τις ενδείξεις προς το Μέγαρο Γκρόζα.Πρόκειται για χώρο πολιτιστικών εκδηλώσεων που δημιούργησε ο Νάσος Γκρόζας και έχει φιλοξενήσει διεθνούς φήμης καταξιωμένους κλασσικούς μουσικούς.
