Φολέγανδρος: Κοσμοπολίτικη και φιλόξενη
Χαλαρό αλλά κοσμοπολίτικο, ήσυχο αλλά φημισμένο, άγονο αλλά πλούσιο, σοφιστικέ αλλά και μοντέρνο, το νησί της Φολεγάνδρου κατακτά όλο και περισσότερους φανατικούς φίλους και γίνεται ένας από τους πιο hot προορισμούς στο Αιγαίο.
Ήταν τέλη της δεκαετίας του 1980, αρχές της δεκαετίας του ’90, όταν άρχισαν να χτίζονται τα πρώτα ξενοδοχεία στη Φολέγανδρο. Μέχρι τότε η Φολέγανδρος, ένα νησάκι της άγονης γραμμής στις Νότιες Κυκλάδες αποτελούσε μυστικό για λίγους. Τα ενοικιαζόμενα δωμάτια ήταν λιγοστά και συνήθως οι ντόπιοι τα είχαν ως κάτι έξτρα για το καλοκαίρι και όχι ως κύρια ασχολία. Η κατάβαση στην παραλία της Αγκάλης γινόταν με γαϊδουράκια ή με τα πόδια αλλά και εκεί δεν είχε φτάσει ακόμα το ηλεκτρικό ρεύμα.
Σιγά σιγά όμως άρχισαν να χτίζονται ξενοδοχεία στη Χώρα, να έρχονται όλο και περισσότεροι επισκέπτες και να μαθαίνεται ο μυστικός αυτός προορισμός. Οι κρούσεις των ταξιδιωτικών πρακτόρων που ήδη έστελναν χιλιάδες ξένους τουρίστες στη γειτονική Ίο, πέφτανε στο κενό. Οι πρώτοι επιχειρηματίες του νησιού, αναγνωρίζοντας το εκπληκτικό τοπίο, την ατμόσφαιρα της Χώρας, την αγνότητα της Άνω Μεριάς και την απομόνωση που προσέφεραν οι παραλίες, αρνήθηκαν να κατακλυστεί το νησί τους από μαζικό τουρισμό. Προτίμησαν την ήπια ανάπτυξη που σέβεται το οικιστικό και αρχιτεκτοντικό τοπίο, τους επιλεγμένους επισκέπτες και την αργή αλλά σταθερή άνοδο της Φολεγάνδρου στον τουριστικό χάρτη της Ελλάδας και του κόσμου.
Και αυτό ακριβώς όπως περιγράφεται παραπάνω, είναι το σκηνικό στη σημερινή Φολέγανδρο. Επιχειρήσεις διαμονής και εστίασης που σέβονται το χαρακτήρα του νησιού, επισκέπτες που ενδιαφέρονται για τον τόπο και τοπία αμόλυντα από κακόγουστες και υπερβολικές ανθρώπινες παρεμβάσεις.
Ειδικά τα τελευταία χρόνια, το νησί έχει αποκτήσει φανατικούς φίλους, οι οποίοι προτιμούν είτε τα πιο ακριβά ξενοδοχεία της Χώρας, είτε τα ενοικιάζομενα δωμάτια είτε το πιο χαλαρό και προσιτό κάμπινγκ στο Λιβάδι. Μπορεί τον Αύγουστο να γεμίζουν τα δρομάκια της Χώρας κόσμο και η παραλία της Αγκάλης να καλύπτεται από πετσέτες και ομπρέλες, όμως η Φολέγανδρος καταφέρνει να μεταδώσει στον καθένα τη μυσταγωγία του Κάστρου, την κατάνυξη της Παναγίας στο λόφο, την ανεμελιά της παραλίας και το δέος μπροστά στο γκρεμό που απλώνεται κάτω από τη Χώρα.
Ένα απέραντο θεατρικό σκηνικό είναι η Χώρα, σκαρφαλώμενη σε μεγάλο υψόμετρο πάνω από τη θάλασσα και χτισμένη στο φρύδι ενός απότομου γκρεμού. Η εικόνα αυτή γίνεται αντιληπτή μόνο από απόσταση, αφού ήδη από την είσοδό της η Χώρα είναι φιλική και ελκυστική για κάθε επισκέπτη. Όχι όμως και για τα οχήματα, για τα οποία απαγορεύεται η είσοδος και η στάθμευση στα δρομάκια της Χώρας. Ο περιφερειακός δρόμος που κινείται περιμετρικά της Χώρας δίνει την ευκαιρία για στάθμευση και από εκεί και πέρα το λόγο έχουν τα πόδια. Και αυτή είναι η καλύτερη λύση για να απολαύσετε όσα έχει να προσφέρει η πρωτεύουσα της Φολεγάνδρου: τα στενά παραδοσιακά σπιτάκια, τις γεμάτες πλατείες, τα μεσαιωνικά σπίτια του Κάστρου, την απαράμιλλη θέα που προσφέρει το μονοπάτι που σε ανεβάζει στην εκκλησία της Παναγίας. Εδώ στη Χώρα είναι συγκεντρωμένες και οι περισσότερες υποδομές του νησιού: ξενοδοχεία και δωμάτια, εστιατόρια και ταβέρνες, καφέ και μπαρ.
Ο πιο παραδοσιακός και αγροτικός οικισμός της Φολεγάνδρου βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του νησιού και απλώνεται σε μεγάλη έκταση κατά μήκος του κεντρικού δρόμου. Τα περισσότερα σπίτια εδώ ήταν αγροτικές οικίες ή αλλιώς «θεμωνιές», όπως λέγονται. Η λέξη έχει ρίζα στην αρχαία ελληνική και σήμαινε συγκεντρώνω για να περιγράψει τις ανεξάρτητες αυτές οικιστικές ενότητες, οι οποίες συγκέντρωναν όλες τις εργασίες, αγροτικές και κτηνοτροφικές. Οι ορθογώνιοι πέτρινοι όγκοι ήταν απόλυτα εναρμονισμένοι με το περιβάλλον. Σε κάποιους από αυτούς ήταν η κύρια κατοικία και στα άλλα κτίσματα μοιράζονταν οι υπόλοιπες εργασίες (αποθήκευση κριθαριού, οινοποίηση, κτλ). Μια ακριβής και ενδιαφέρουσα αναπαράσταση μιας τέτοιας θεμωνιάς παρουσιάζει το Λαογραφικό Μουσείο της Άνω Μεριάς.
Ο οικισμός απέχει 6 χιλιόμετρα από τη Χώρα και φημίζεται για τις ταβέρνες του που σερβίρουν παραδοσιακό και νόστιμο φαγητό.
Τα σπίτια του οικισμού απλώνονται γύρω από τον κόλπο, όπου βρίσκεται το λιμάνι και η παραλία. Ο οικισμός του Καραβοστάση βρίσκεται κοντά σε πολλές παραλίες όπως η Βάρδια, το Λατινάκι και το Λιβάδι. Από εδώ ξεκινάει και καραβάκι για την παραλία Κάτεργο.
Παραλίες
Αξίζει να περπατήσετε ή να πάρετε το καραβάκι για να επισκεπτείτε πιο απομονωμένες παραλίες της Φολεγάνδρου. Από την Αγκάλη ξεκινάει καθημερινά καραβάκι για τις παραλίες Άγιο Νικόλαο και Λιβαδάκι, ενώ από τον Καραβοστάση το καραβάκι εκτελεί δρομολόγια για την παραλία Κάτεργο. Πιο εύκολα προσβάσιμες με χωματόδρομο είναι οι παραλίες Αμπέλι, Λυγαριά και Άγιος Γεώργιος ενώ απαιτείται η διάσχιση μονοπατιού για τις παραλίες Σερφιώτικο και Βορεινά. Με ασφαλτοστρωμένο δρόμο θα φτάσετε στην παραλία της Αγκάλης, στο Λιβάδι, και στις παραλίες γύρω από τον Καραβοστάση.
