Ανακαλύψτε την Λακωνική Μάνη: Δέκα Ξεχωριστές Προτάσεις
Η Μάνη είναι ένας τόπος που όσο τον γυρίζεις τόσο πιό πολύ θέλεις να ξαναπάς και όσο ξαναπηγαίνεις τόσο καινούργια πράγματα ανακαλύπτεις. Γεμάτη ιστορία, από τα Ομηρικά ακόμη χρόνια, με σημαντική συμβολή στους Ελληνικούς απελευθερωτικούς αγώνες, πάντα ανυπόταχτη, ελεύθερη και μοναδική.
Είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις την Μάνη σαν μόνο έναν τουριστικό προορισμό χωρίς να συνδιάσεις την επίσκεψή σου εκεί με όλα όσα την συνοδεύουν: Τους κατοίκους, το τοπίο, τα πυργόσπιτα και τα μεγαλιθικά κτίσματα, τις βυζαντινές εκκλησίες και τα μοναστήρια, τους αρχαιολογικούς τόπους, τα κάστρα και τις ιστορικές τοποθεσίες, τα σπήλαια, τις φυσικές ομορφιές και φυσικά την θάλασσα και τις παραλίες της. Ολα αυτά είναι τόσα πολλά που είναι δύσκολο αν όχι αδύνατον να χωρέσουν σε έναν οδηγό ή μία τουριστική πρόταση. Υπάρχουν επίσης αξιοθέατα ευρύτατα κα διεθνώς γνωστά όπως το Ομηρικό Οίτυλο, η καστροπολιτεία της Βάθειας, τα σπήλαια του Δυρού, ο αρχαιολογικός χώρος του Ταινάρου, οι πόλεις του Γυθείου και της Αρεόπολης, τα οποία παρουσιάζονται στον οδηγό του EG και για τα οποία μπορεί να βρεί κανείς πλήθος πληροφοριών. Σε αυτήν όμως την πρότασή μας, θελήσαμε να προβάλουμε αξιοθέατα που γνωρίσαμε και εμπειρίες που ζήσαμε για λιγότερο γνωστά αλλά εξίσου όμορφα και σημαντικά σημεία ενδιαφέροντος της Μανιάτικης Λακωνικής γής.
Ισως η καλύτερη παραλία της Μάνης ως προς το φυσικό της περιβάλλον. Πράσινογάλαζα νερά, σε ένα τοπίο άγριας ομορφιάς, με πρόσβαση ουσιαστικά μόνο από την θάλασσα (από Πόρτο Κάγιο, ρωτήστε στην όμορφη παραθαλάσσια ταβέρνα με τα ενοικιαζόμενο δωμάτια, Ακρωτήρι). Για τους φίλους της πεζοπορίας, υπάρχει και εναλλακτική πρόσβαση μέσω δύσβατου μονοπατιού (περίπου 2.800 μέτρα – 60-90’ λεπτά), από Πιόντες (Ακρογιάλι) που ξεκινά από το παλαιό Γεωργοπουλιάνικο μοναστήρι του Σωτήρος. Στη διαδρομή συναντάμε τη σπηλιά "του Κοκά".
Ξεκινώντας από το Γύθειο και σε απόσταση 10 χλμ. στο δρόμο προς την Αρεόπολη, βρίσκεται το "κάστρο του Πασσαβά", που χτίστηκε το 1254 από τον βαρώνο de Neuilly, στην θέση που βρισκόταν η αρχαία πόλη Λάς.
Στον δρόμο από Αρεόπολη προς Γύθειο υπάρχει πινακίδα η οποία σημαίνει την θέση του (βλ. σχετικό σημείο στον χάρτη), απέναντι από μία ταβέρνα, όπου θα πρέπει να αφήσουμε το αυτοκίνητο και να περπατήσουμε το ανηφορικό μονοπάτι για την σύντομή ανάβαση (15-20 λεπτά). Στην κορυφή του χαμηλού λόφου (125-150 μέτρα), με την όμορφη θέα προς την ΝΑ Μάνη, θα συναντήσουμε τα χορταριασμένα ερείπια του ιστορικού κάστρου. Ερείπια αφημένα στον χρόνο, για να θυμίζουν μίαν άλλη μακρυνή εποχή, ερείπια που αρχίζουν και θάβονται μέσα στην λιτή Μανιάτικη φύση.
3) Ο Ερημος οικισμός του Πολυάραβου
Ερειπωμένος μικρός οχυρός ορεινός οικισμός στην κορυφή (840 μ.) ελατόφυτης πλαγιάς του βουνού Ζήζιαλη (στα υψηλότερα σημεία του Ταΰγέτου έναντι των υπολοίπων χωριών της Μάνης). Εδώ, στον Πολυάραβο, στις 28/8/1826 οι Μανιάτες, σε τριήμερη μάχη, κατενίκησαν τον Ιμπραήμ και τους 6.000 Τουρκοαιγύπτιους πολεμιστές που διέθετε. Η νίκη αυτή ήταν πολύ σημαντική γιατί στην ουσία εξανάγκασε τον Ιμπραήμ να εγκαταλείψει κάθε περαιτέρω προσπάθεια καθυπόταξης της Μάνης.
Ολη η Μανιάτικη ηρωοσύνη καί το απόρθητο της Μάνης βγαίνουν μέσα από τα ερείπια του οικισμού αυτού και αξίζει ο κόπος για να τον επισκεφθείτε.
4) Η Σπηλιά του Ζαχαριά στον Σκουφομύτη
Ο Σκουφομύτης μαζί με τον Πολυάραβο ήταν τα δύο χωριά της Μάνης που ήταν χτισμένα σε οχυρές ορεινές θέσεις, στον Ταύγετο. Στον ιστορικό Σκουφομύτη είχε το κάστρο του ο ονομαστός κλέφτης του Μοριά Καπετάν Ζαχαριάς Μπαρμπιτσιώτης (1759 - 1805). Κάτω από το κάστρο του Ζαχαριά υπάρχει σπήλαιο (η τρύπα του Ζαχαριά) με λίγους σταλακτίτες (όσους σώζονται). Το σπήλαιο χρησιμοποιούσε ως κρησφύγετο ο Ζαχαριάς και λέγεται ότι επικοινωνούσε με πέντε γειτονικά χωριά και το κάστρο του.
5) Η Νησίδα Σκοπά με την παραλία της Συκιάς
Σαν πίνακας ζωγραφικής του Bob Ross, ξεπροβάλλει μπροστά μας ο πανέμορφος όρμος της Κολοκυθιάς με την μαγευτική χερσονησίδα Σκοπά, ανατολικά του Κότρωνα. Η περιοχή, ήταν επίνειο του αρχαίου Πύρριχου και η θαλασσινή ακρόπολη της αρχαίας Τευθρώνης. Σήμερα απομένουν λιγοστά λείψανα που φθάνουν μέχρι και την Ρωμαική εποχή (Ρωμαικά λουτρά), ενώ το εκεί εκκλησάκι του Αγ. Νικολάου είναι κτισμένο πάνω στον αρχαίο ναό της Ισσωρίας Αρτεμης.
Στην ΝΑ άκρη της χερσονησίδας βρίσκεται καλά κρυμμένη η παραλία της Συκιάς, μία πολύ όμορφη παραλία, με σκούρα βότσαλα και σκουρόχρωμα νερά, 150 περίπου μέτρα νότια από το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου. Το όνομά της το πήρε από την συκιά στην είσοδο του μονοπατιού που κατεβαίνει στην παραλία.
6) Το Μεγαλιθικό χωριό του Αι-Γιώργη του Μακρύναρου
Ομορφο αλλά κοπιαστικό μονοπάτι που ξεκινά μετά το Φλομοχώρι, λίγο πριν την Ζούδα (στο ύψος ενός μικρού κοιμητηρίου με ένα εκκλησάκι), μας οδηγεί μετά από ανάβαση 45’-60’, στον μοναχικό εγκαταλελειμμένο μεσαιωνικό μεγαλιθικό (κολοσσόσπιτα φτιαγμένα με μεγάλες πέτρες χωρίς κονίαμα) οικισμό του Αγίου Γεωργίου στο βουνό Μακρύναρος του όρους Σαγγιά με την ομώνυμη εκκλησία.
Είναι το χαρακτηριστικότερο και εντυπωσιακότερο δείγμα μεγαλιθικής αρχιτεκτονικής. Πανέμορφη η θέα από τον οικισμό (390μ.) προς τον Λακωνικό κόλπο.
7) Ανάβαση σε Μονή Κουρνού και Αρχαία Αιγίλα
Από τις πιό όμορφες περιηγητικές διαδρομές στην Μάνη είναι η επίσκεψη του αρχαιολογικού χώρου του Κουρνού με το Βυζαντινό Μοναστήρι (παλαιοτέρου του 16ου αι.) της Παναγίας Κουρνού και την αρχαία Αιγίλα. Για να επισκεφθούμε τον αρχαιολογικό χώρo ακολουθούμε από το τέλος του οικισμού της Βίγλας το σηματοδοτημένο αρχαίο μονοπάτι. Διάρκεια ανάβασης περίπου μία ώρα, υψομετρική διαφορά 300μ., απόσταση 3 χλμ.
Από την μονή του Κουρνού ξεκινά μονοπάτι που θα μας οδηγήσει μετά από είκοσι λεπτά πορείας στον χώρο της αρχαίας Αιγίλας. Στην πορεία θα θαυμάσουμε την όμορφη θέα προς τον Λακωνικό κόλπο. Τα λίγα παρατημένα λείψανα της Αρχαίας Αιγίλας θα τα συναντήσουμε στην θέση Κιόνια ή Βασιλικές Πέτρες. Εδώ, όπως αναφέρει ο Παυσανίας υπήρχε ο ιερός ναός της Δήμητρας, τον οποίο κατεδάφισε τον 16ο αι. ο ηγούμενος της Μονής Κουρνού.
8) Επίσκεψη στο Κάστρο της Ανω Πούλας
Το Κάστρο της Μαίνης είναι ένα από τα ιστορικά μνημεία για το οποίο υπάρχει μέχρι και σήμερα διαφωνία μεταξύ των ιστορικών για το πού πραγματικά ήταν. Τρείς βασικές εκδοχές υπάρχουν σήμερα, η μία το τοποθετεί στο Κάστρο του Οιτύλου, η δεύτερη στην άκρη της χερσονήσου στο Τηγάνι δυτικά του Μέζαπου, και η τρίτη στο οροπέδιο της Ανω Πούλας δυτικά της Κηπούλας που καταλήγει βόρεια στα απόκρημνα βράχια του Μεζαλίμανου.
Αν και η τρίτη εκδοχή συγκεντρώνει τις λιγότερες πιθανότητες εν τούτοις πιο επικρατέστερη φαίνεται η άποψη ότι στην Ανω Πούλα ήταν κτισμένη η ακρόπολη της αρχαίας Μέσσας.
Ανεξάρτητα από τα παραπάνω, αξίζει η σύντομη ανάβασή μας στο ερειπωμένο κάστρο, για ν' απολαύσουμε πανέμορφες εικόνες προς όλα τα σημεία του ορίζοντα και να προσπαθήσουμε να περπατήσουμε τα δύσβατα και κλεισμένα μονοπάτια του που μας οδηγούν σε ερείπια βυζαντινών εκκλησιών.
Οι σημαντικότερες από αυτές είναι οι βυζαντινές εκκλησίες του Αγίου Γεωργίου (η μικρότερη) και των Αγίων Θεοδώρων (η μεγαλύτερη) στην ανατολική άκρη του κάστρου της Ανω Πούλας. Οι αγιογραφίες τους είναι διαφορετικών περιόδων (από τον 11ο - 14ο αιώνα). Οι εκκλησίες είναι δυστυχώς πλήρως εγκαταλελειμμένες και ημι-κατεστραμμένες εσωτερικά. Για να φθάσουμε σε αυτές ακολουθούμε το μονοπάτι για την είσοδο στο Κάστρο (από την εκκλησία του Αι-Νικήτα μετά το νεκροταφείο της Κηπούλας) και μετάκινούμαστε βόρεια κατά μήκος της ανατολικής πλευράς. Επειδή τα μονοπάτια έχουν κλείσει και υπάρχουν συνεχώς λιθοσωροί η πρόσβαση είναι κουραστική και δύσκολη, αν και η απόσταση δεν είναι μεγάλη (περίπου 600μ. από την είσοδο).
9) Επίσκεψη στα Μπαρδουνοχώρια, στο κάστρο της Μπαρδούνιας και το γεφύρι της Στάρας στο φαράγγι του Σμήνους
Βόρεια από τα χωριά της Μάνης βρίσκονται τα Μπαρδουνοχώρια. Βαρδούνια ή Μπαρδούνια λεγόταν όλη η περιοχή γύρω από το κάστρο της Μπαρδούνιας στον Αγιο Νικόλαο. Κρεμασμένα στον βράχο πάνω από το φαράγγι του ποταμού Σμήνους, ξεχωρίζουν τα μισογκρεμισμένα τείχη του άλλοτε κραταιού μεσαιωνικού κάστρου. Το κάστρο είναι ενετικής αρχιτεκτονικής ενώ ξεχωρίζουν και τουρκικές προσθήκες που έγιναν αργότερα.
Υπήρχε και υπάρχει και εδώ διχογνωμία για το αν και ποιά από αυτά είναι χωριά της Μάνης, όπου όμως και αν ανήκουν ένα είναι το μόνο βέβαιο, ότι αποτελούν μέρη με μοναδικότητα και σημαντική ιστορία τα οποία συστήνουμε ανεπιφύλακτα να επισκεφθείτε.
Μία βασική διάκριση που γίνεται στα Μπαρδουνοχώρια είναι ανάμεσα σε αυτά που είχαν καταληφθεί από τους Τούρκους (Τουρκομπαρδουνοχώρια) και στα ανυπότακτα Ελληνικά. Το σύνορο των δόο περιοχών ήταν το γεφύρι της Στάρας, ΝΑ από την Μέλισσα, διατηρητέο σήμερα μνημείο, σημαντικής αρχιτεκτονικής αξίας, που ενώνει τις όχθες του αρχαίου ποταμού Σμήνους, στο σημείο που το ποτάμι στενεύει σημαντικά. Πιστεύεται ότι έχει κατασκευασθεί 400-500 χρόνια πρίν.
10) Χωμάτινη Διαδρομή Σκυφιάνικα – Κρυονέρι, Μονή Τσίγκου
Από τα Σκυφιάνικα ξεκινά μία ωραία χωμάτινη βατή διαδρομή η οποία σε περίπου 10χλμ., καταλήγει λίγο πρίν το Κρυονέρι (στον δρόμο Οίτυλο – Κρυονέρι), περνώντας από την Μονή Τσίγκου (ή Πετρουλιάνων).
Την Μονή θα την συναντήσουμε μέσα σε ένα πανέμορφο τοπίο, περίπου 3χλμ. από το Κρυονέρι, κρυμμένη στα δεξιά μας (απέναντι στο ύψος μίας στάνης). Είναι βυζαντινό Μοναστήρι (1537 μ.χ.) αφιερωμένο στην Παναγία.
