ΝΟΤΙΑ ΚΥΝΟΥΡΙΑ: Η Εδρα της Τσακωνιάς
Η Νότια Κυνουρία είναι ένας από τους πέντε ΟΤΑ της Αρκαδίας και καλύπτει το νοτιοανατολικό τμήμα της Κυνουρίας, συνορεύοντας νότια και δυτικά με την Λακωνία, κατά μήκος των ανατολικών υπωρειών του Πάρνωνα, βόρεια με την Βόρεια Κυνουρία και ανατολικά βρέχεται από τα νερά του Μυρτώου πελάγους. Αποτελείται από τις Δημοτικές Ενότητες του Λεωνιδίου και του Τυρού και την Κοινότητα του Κοσμά.
Σημαντικό της τμήμα αποτελεί μέρος της γης των Τσακώνων, της Τσακωνιάς, που έδρα της είναι το Λεωνίδιο (που είναι και έδρα της Νότιας Κυνουρίας). Τα σημαντικότερα χωριά της Τσακωνιάς είναι το Λεωνίδιο, τα Μέλανα, ο Τυρός, τα Σαπουνακαίικα, ο Πραματευτής καθώς και ο Άγιος Ανδρέας, ο Πραστός, η Καστάνιτσα και η Σίταινα, χωριά όμως που διοικητικά ανήκουν στην Βόρεια Κυνουρία.
Οι Τσάκωνες αναφέρονται από την βυζαντινή εποχή σαν ξεχωριστή πληθυσμιακή οντότητα της περιοχής, και διακρίνονταν για την υπερηφάνεια τους και το ανυπόταχτο του πνευματός τους. Για τον λόγο αυτό, όπως αναφέρει και ο Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος τον 10ο αι. μ.χ., οι βυζαντινοί τους χρησιμοποιούσαν για την φύλαξη των φρουρίων της περιοχής. Οι Τσάκωνες είχαν τα δικά τους ιδιαίτερα πολιτισμικά χαρακτηριστικά (διάλεκτο, ενδυμασία, χορό, φαγητό) τα οποία και διατήρησαν έως τις μέρες μας. Ενα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που θα συναντήσουμε ταξιδεύοντας στην περιοχή είναι οι τσακώνικες επιγραφές που συμπληρώνουν τις Ελληνικές! Φυσικά δεν πρέπει να παραλείψουμε το καλοκαίρι να δοκιμάσουμε τις πεντανόστιμες τσακώνικες μελιτζάνες.
Το Λεωνίδιο, χαρακτηρισμένο ως παραδοσιακός οικισμός, είναι κωμόπολη που δεν έχει τίποτε να ζηλέψει από αυτά τα οποία προσφέρει μία σύγχρονη πόλη διατηρώντας όμως ταυτόχρονα την γραφικότητα και την ομορφιά που του χαρίζουν τόσο τα παραδοσιακά του κτίσματα (όπως το Επισκοπείο και το πυργόσπιτο του Τσικαλιώτη) όσο και το φυσικό τοπίο που το περιτριγυρίζει. Κτισμένο στην κοιλάδα του Δαφνώνα, 3χλμ. δυτικά από το λιμάνι της Πλάκας (που ήταν και το αρχαίο λιμάνι της περιοχής), περιβάλλεται από εντυπωσιακούς απότομους κόκκινους βράχους. Μία πολύ όμορφη άποψη της πόλης μπορούμε να απολαύσουμε από τον λόφο που είναι χτισμένοι, κάτω από τους κοκκινόβραχους, οι τρεις χαρακτηριστικοί ανεμόμυλοι στην είσοδο της πόλης από βορρά.
Μερικά χιλιόμετρα έξω από το Λεωνίδιο, στον δρόμο προς Τσιτάλια, ανηφορικό μονοπάτι 35’-45’ θα μας οδηγήσει στην κορυφή βράχου που ορθώνεται πάνω από το λιμάνι της Πλάκας και ήταν θέση μεσαιωνικού κάστρου (Παλαιόκαστρο). Λείψανα από τμήματα τειχών, πύργων και θεμελίων της σπουδαιότερης αρχαίας πόλης της νότιας Κυνουρίας, της πόλης των Βρασιών ή Πρασιών, θα συναντήσουμε στην περιοχή. Από το Παλαιόκαστρο, μονοπάτι 200μ. μας οδηγεί στο πανέμορφο εκκλησάκι του Αι-Θανάση, σημείο με την καλύτερη θέα προς το λιμάνι της Πλάκας και το απέραντο γαλάζιο του Μυρτώου Πελάγους.
Γαλάζιο, που στην Νότια Κυνουρία, ξεκινά από το Αρκαδικό χωριό και συνεχίζει κατεβαίνοντας νότια κατά μήκος της ακτογραμμής, στον Τυρό με την αρχαία του Ακρόπολη των Πρωτοελλαδικών χρόνων πάνω από την παραλία, στο γραφικό λιμανάκι της Σαμπατικής που θα θαυμάσουμε από ψηλά από το εκκλησάκι των Αγίου Νικολάου και Αγίου Φανουρίου έξω από τον Πραγματευτή και κατεβαίνοντας νοτιότερα στην Πλάκα, το επίνειο του Λεωνιδίου με τις όμορφες παραλίες και στα Πούλιθρα με το γραφικό εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου στην ανατολική άκρη του κόλπου τους.
Με πρόσβαση από τον δρόμο Τσιτάλια, Πυργούδι, Αμυγδαλιά και Πηγάδι θα καταλήξουμε στην νοτιότερη, προσβάσιμη από την ξηρά, παραλία της Αρκαδίας πριν περάσουμε στην Λακωνία, τα Φωκιανά, μία παραλία απόμερη, ερημική, αλλά συνάμα ονειρική.
Από το Λεωνίδιο, προχωρώντας δυτικά και νότια, προς τις νοτιανατολικές πλαγιές του Πάρνωνα, θα συναντήσουμε όμορφα ορεινά και άγνωστα χωριά, με πιο χαρακτηριστικό τον Κοσμά και τα πολλά πεζοπορικά μονοπάτια του που μας καλούν να τα περπατήσουμε (ένα από αυτά είναι το μονοπάτι προς τον Κάτω Αι-Γιώργη), το Παλαιοχώρι με την Μονή του Ταξιάρχη Μουράς, τον Αγιο Βασίλειο με τα πυργόσπιτα, το Πλατανάκι με την Παλιοπαναγιά και τον μεσαιωνικό πύργο στην αρχαία Γλυππία, τα Τσιτάλια και τα αρχοντικά Πελετά με τα όμορφα σπίτια τους και τους δύο ανεμόμυλους στις κορυφές των δύο λόφων τους. Στα Πελετά θα πρέπει να μην παραλείψουμε να δούμε, την πρώτη σε βάθος καταβόθρα στην Πελοπόννησο, η οποία μέχρι σήμερα έχει εξερευνηθεί έως τα 630 μέτρα.
Μία πολύ όμορφη off-road 4x4 διαδρομή είναι από το χωριό Χούνη προς Βλησιδιά και μετά Κοσμά. Η απόσταση είναι 16 Χλμ. και ο δρόμος δεν είναι τόσο κακός όσο λένε! Μία επίσης πολύ όμορφη δασική διαδρομή off-road, είναι ο δρόμος που ξεκινά από τον Αγιο Βασίλειο και καταλήγει στον Πραστό.
Σύντομες off-road διαδρομές που θα μας οδηγήσουν σε υψώματα με εκκλησάκια προς τιμή του Προφήτη Ηλία, τα οποία έχουν κτισθεί σε σημεία αρχαίων ιερών θα συναντήσουμε στον Κοσμά εκεί που υπήρχε αρχαίο ιερό αφιερωμένο στον Μαλεάτη Απόλλωνα και στα Πέρα Μέλανα που, το εκεί εκκλησάκι, οικοδομήθηκε πάνω στα χαλάσματα αρχαίου ναού του Απόλλωνα Τυρίτα (6ου π.χ. αιώνα).
Γύρω από το Λεωνίδιο ξεχωρίζουμε δύο ιστορικές μονές. Η μία είναι η Μονή της Παναγίας Ελώνας. Ακολουθώντας από το Λεωνίδιο τον δρόμο κατά μήκος του φαραγγιού του Δαφνώνα, στα 16χλμ., θα αντικρίσουμε φωλιασμένο μέσα στον κόκκινο βράχο το μοναστήρι της Παναγίας, με την θαυματουργή εικόνας της και τα πολυάριθμα χρυσά και ασημένια καντήλια τάματα. Η δεύτερη είναι η Μονή του Αγ. Νικολάου της Σίντζας (από την συνοικία Κοίλασο του Λεωνιδίου στα 6χλμ.). Η μονή ιδρύθηκε τον 17ο αι. ενώ ανακαινίσθηκε το 1783. Πανέμορφη, από την Μονή, η θέα προς τον κάμπο του Λεωνιδίου.
Αυτά είναι μερικά μόνο από τα τόσο ενδιαφέροντα και όμορφα μέρη που θα γνωρίσετε εξερευνώντας την Νότια Κυνουρία. Γνωρίστε πολύ περισσότερα μέσα από τις σελίδες του Exploring Greece.
