Από τις πλαγιές του Πάρνωνα στο Μυρτώον Πέλαγος
Η Βόρεια Κυνουρία είναι ο ένας από τους πέντε ΟΤΑ της Αρκαδίας. Βρίσκεται στα ανατολικά του νομού, συνορεύει βόρεια με την Αργολίδα, βρέχεται ανατολικά από τα νερά του Αργολικού κόλπου μέχρι το Αρκαδικό χωριό, νότια συναντά την Λακωνία (και δυτικά κατά μήκος του Πάρνωνα), την Νότια Κυνουρία και το οροπέδιο της Παλαιοχώρας και δυτικά περιλαμβάνει τα Καστριτοχώρια και συνορεύει με τις Αρκαδικές Δημοτικές Ενότητες Κορυθίου, Τεγέας και Σκυρίτιδας.
Εδρα της είναι η κωμόπολη του Αστρους, τόπος ιστορικός, έδρα της Β΄ Εθνοσυνέλευσης του ανεξάρτητου Ελληνικού κράτους που έγινε τον Απρίλιο του 1823 στα κτίσματα της σχολής Καρυτσιώτη, στο σημερινό Αρχαιολογικό μουσείο της πόλης. Η Βόρεια και η Νότια Κυνουρία είναι οι μόνες παράλιες περιοχές της Αρκαδίας και βρέχονται από τα σκουρογάλανα νερά του Αργολικού κόλπου και του Μυρτώου πελάγους. Η ακτογραμμή τους, στην ανατολική πλευρά του Νομού, ξεκινά από το Ξηροπήγαδο, στο ΒΑ άκρο της Κυνουρίας και κατεβαίνει νοτιότερα προς το Παράλιο Αστρος, την Μελιγού, την παραλία του Αγίου Ανδρέα και το Αρκαδικό χωριό. Από το σημείο αυτό και μετά το Κρυονέρι ξεκινά η ακτογραμμή της Νότιας Κυνουρίας η οποία φτάνει μέχρι το νοτιότερο άκρο της Αρκαδίας, την παραλία στο Φωκιανό.
Κατά μήκος της ακτογραμμής θα συναντήσουμε πολλές παραλίες, που προσφέρονται για κάθε είδους προτίμηση: Πολύκοσμες και οργανωμένες όπως η βοτσαλωτή παραλία στο Ξηροπήγαδο, ή οι μεγάλες αμμουδιές πριν και μετά το Παράλιο Αστρος (που απλώνονται σε χιλιόμετρα αμμουδιάς κάτω από το κάστρο του Ζαφειρόπουλου), από τα Κάτω Βέρβενα, έως την Μελιγού και τον Αγιο Ανδρέα (με τον ανεμόμυλο που σιγά-σιγά εξαφανίζεται μέσα στην θάλασσα), αλλά και απόμερες, ήσυχες και ερημικές, όπως οι κολπίσκοι με τις αμμουδιές κάτω από τον δρόμο, από Κιβέρι προς Ξηροπήγαδο και μετά το Ξηροπήγαδο πριν τα Κάτω Βέρβενα.
Η Βόρεια Κυνουρία συνδυάζει πολλά χαρακτηριστικά της Αρκαδίας τόσο ως προς την μορφολογία του εδάφους της, όσο και ως προς τα στοιχεία της ιστορίας της και του πολιτισμού της.
Στα δυτικά της θα συναντήσουμε τα μαγευτικά Καστριτοχώρια με τα εφτά χωριά τους Καστρί, Ελατος, Καράτουλα, Μεσορράχη, Ωριά, Νέα Χώρα και Περδικόβρυση, και κέντρο το Καστρί, τον παλιό Αγιο Νικόλαο. Κτισμένα όλα κοντά το ένα με το άλλο, στις πλαγιές του Παρθενίου και της Ζάβιτσας. Με την μονή του Προδρόμου να ξεχωρίζει, κτισμένη μέσα στο βράχο, απέναντι από τον βράχο του Κότρωνα στην Περδικόβρυση και πάνω από την κοίτη του Τάνου ποταμού.
Και πριν φτάσουμε στον Αγιο Νικόλαο, θα γνωρίσουμε από κοντά τα όμορφα Ανω Δολιανά, εκεί που στο σπίτι του Χριστοφίλη στις 18 Μαΐου του 1821 Δολιανίτες με αρχηγό τον Νικηταρά ταμπουρώθηκαν και κυνήγησαν νικηφόρα τους Τούρκους.
Συνεχίζοντας νότια θα επισκεφθούμε τα όμορφα χωριά στις πλαγιές του Πάρνωνα, όπως ο Αγιος Πέτρος, με τον εντυπωσιακό πύργο του Τρικαλίτη, ο Αγιος Ιωάννης με το παρακείμενο κάστρο της Ωριάς, η Καστάνιτσα με το εντυπωσιακό καστανόδασος, η Σίταινα με το φαράγγι του Λούλουνγκα, ο Πλάτανος με τους καταρράκτες της Λεπίδας ή ο Πραστός, η παλιά και ιστορική πρωτεύουσα της Τσακωνιάς, πριν η μανία του Ιμπραήμ την ερημώσει όπως ερήμωσε τη μητρόπολη του (προς τιμή της Παναγίας) και το Ορεινό Κορακοβούνι με το αγνώστων λοιπών στοιχείων κάστρο της Αρτίκαινας.
Και πάνω από αυτά, ο γοητευτικός Πάρνωνας, με το οροπέδιο του Αγιολιά, και το δάσος της Σίταινας που έχει χαρακτηρισθεί φυσικό μνημείο. Με χλωρίδα από πανέμορφα έλατα, καρυδιές, πεύκα, κέδρα και με πολλά είδη φαρμακευτικών και αρωματικών φυτών (ο Πάρνων θεωρείται, μετά τον Ολυμπο, το βουνό με την πλουσιότερη χλωρίδα σε βότανα).
Εκτός από το κάστρο της Ωριάς, στον Αγιο Ιωάννη, και της Αρτίκαινας στο Ορεινό Κορακοβούνι, ξεχωρίζουμε δύο ακόμη βυζαντινά κάστρα, στην περιοχή, που η επίσκεψη σε αυτά είναι από μόνη της μία ευχάριστη περιπέτεια και μοναδική εμπειρία. Το πρώτο από αυτά είναι το «άγνωστο» κάστρο του Οριόντα πάνω από το οροπέδιο της Παλαιοχώρας και την Μονή Καρυών. Εδώ βρέθηκαν και λίθινα εργαλεία νεολιθικής εποχής. Θα φθάσουμε, μετά από πεζοπορία 75'-90' από μονοπάτι που φεύγει ΝΑ, μέσα από την Μονή Καρυάς.
Το δεύτερο είναι το βυζαντινό καστράκι της Ζάγγολης, το οποίο θα συναντήσουμε κατεβαίνοντας το ρέμα της Κουτουπούς, δεξιά (150μ. μετά το ρέμα του Λούλουγκα), προς το φαράγγι της Ζαρμπάνιτσας,ψηλά στα βράχια της αριστερής όχθης και μετά από επίπονο ανέβασμα. Δίπλα του θα δούμε και το εκκλησάκι της Παναγίας της Ζάγγολης.
Τον μεγαλύτερο αρχαιολογικό χώρο της περιοχής θα συναντήσουμε απέναντι από την Ι.Μ. Λουκούς. Είναι ο αρχαιολογικός χώρος της αρχαίας Εύας που για 1η φορά ανασκάφηκε το 1978. Εδώ έκτισε την έπαυλή του τον 2ο μ.χ. αιώνα ο πάμπλουτος σοφιστής Ηρώδης ο Αττικός. Η έπαυλη, που εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 1809 από τον Άγγλο περιηγητή William Martin Leake, είχε χαρακτηρισθεί το λαμπρότερο έργο εκείνης της εποχής στην Ελλάδα.
Λιγότερο γνωστά αλλά ιδιαίτερα ενδιαφέροντα είναι τα ευρήματα στον κτηνοτροφικό οικισμό Ελληνικό 10 χλμ. ΝΔ του Αστρους σε κορυφή λόφου στην θέση 'Τειχιό'. Εδώ σώζονται λείψανα τειχών του 5ου, 4ου και 3ου αιώνα π.χ. και αρχαίου οικισμού, ο οποίος πιθανόν ταυτίζεται με την πόλη Θυρέα.
Από το Ελληνικό, Κατηφορίζοντας ΝΑ προς τα παράλια του Αγίου Ανδρέα, στον χαμηλό λόφο πάνω από το γραφικό λιμανάκι, θα συναντήσουμε πλήθος από λείψανα των τειχών της αρχαίας ακρόπολης της Ανθήνης.
Από τον Αγιο Ανδρέα, κατευθυνόμενοι βόρεια προς Αστρος, και πριν την Μελιγού, θα συναντήσουμε στα δεξιά μας τον Υδροβιότοπο, του Μουστού (Natura 2000), ο οποίος είναι σταθμός ξεκούρασης μεταναστευτικών πουλιών και φιλοξενεί μεγάλη ποικιλία πουλιών, ψαριών, ερπετών και χελωνών καρέτα-καρέτα. Μπορούμε να τον θαυμάσουμε, από ψηλά, από τον πευκόφυτο λόφο που υψώνεται στην έξοδο της Μελιγούς προς Κούτρουφα, με το Καστράκι και το εκκλησάκι των Αγ. Αποστόλων.
Αυτά είναι μερικά μόνο από τα τόσο όμορφα μέρη που θα γνωρίσετε περιδιαβαίνοντας την Βόρειο Κυνουρία. Ανακαλύψτε πολλά περισσότερα μέσα από τις σελίδες του Exploring Greece.
