Περιήγηση στο εσωτερικό του νησιού της Αίγινας: Κυψέλη – Κοντός - Μεσαγρός
Από την πόλη της Αίγινας, εκτός από τις δύο παράλιες κατευθύνσεις προς Βορρά (Πλακάκια) και Νότο (Πέρδικα) και την κατεύθυνση προς Παχειά Ράχη, ξεκινούν και δύο δρόμοι προς το εσωτερικό του νησιού. Ο ένας κατευθύνεται ΒΑ προς την Κυψέλη. Ο δεύτερος ξεκινά από το παλιό ορφανοτροφείο και μας οδηγεί προς τον Κοντό, με την εκκλησία του Αγίου Νεκταρίου και τον Μεσαγρό.
Η Κυψέλη είναι ο κοντινότερος μεγάλος οικισμός στην πόλη της Αίγινας, στα 3 Χλμ. ΒΑ της. Την έλεγαν και χαλασμένη από μία ερειπωμένη βασιλική που βρισκόταν κοντά στην σημερινή πλατεία του οικισμού. Η περιοχή είναι εύφορη και υπάρχουν σημαντικές καλλιέργειες φιστικιών. Η Αίγινα φημίζεται για τα φιστίκια της. Τα πρώτα καλλιεργήθηκαν εδώ στις αρχές του 20ου αιώνα, και η καλλιέργειά τους διαδόθηκε ταχύτατα σε όλο το νησί έτσι ώστε σήμερα το αιγινήτικο φυστίκι να αποτελεί το κύριο αγροτικό του προϊόν. Στο κέντρο του οικισμού της Κυψέλης, στην πλατεία, ξεχωρίζει η Ευαγγελίστρια. Καλαίσθητος ναός που χτίσθηκε από τοπικούς μαστόρους το 1875-80.
Στον δρόμο από Αίγινα προς Κυψέλη, θα περάσουμε μπροστά από το Λεούσιο ίδρυμα χρονίων πασχόντων «Aγιος Νεκτάριος». Στην διασταύρωση των δρόμων απέναντι από το Λεούσιο, μικρό δρομάκι θα μας κατευθύνει στην Ομορφη Εκκλησία. Μικρή μονόκλιτη βασιλική χτισμένη το 1289 από τον Λέοντα Ζυγομαλά προς τιμή των Αγίων Θεοδώρων. Στο εσωτερικό της σώζονται καλά διατηρημένες τοιχογραφίες. Στην ίδια περιοχή θα συναντήσουμε την Μονή του Αγίου Χριστοφόρου και του Γενεσίου της Θεοτόκου, δίπλα στην παλιά Υδαταποθήκη της πόλης.
Ξαναγυρίζουμε στην Πόλη και τώρα ακολουθούμε τον δρόμο προς τον Αγιο Νεκτάριο και τον Μεσαγρό. Πρώτα θα περάσουμε από την μισό-ερειπωμένη εκκλησία της Φανερωμένης, μετόχι της Χρυσολεόντισσας. Στον υπόγειο χώρο του ναού, που ονομάζεται και Κατακόμβη υπάρχουν δύο θάλαμοι αφιερωμένοι στην Παναγία και την Αγ. Αθανασία εξ Αιγίνης. Ο χώρος είναι επισκέψιμος αλλά θα πρέπει να το ζητήσετε στην πόλη (δηλαδή ανοίγει κατά παραγγελία!). Στην συνέχεια θα περάσουμε από την συνοικία των Αγίων Ασωμάτων. Συνοικία ανατολικά της πόλης της Αίγινας. Ξεχωρίζει η κύρια εκκλησία του συνοικισμού, οι Ταξιάρχες και η μικρότερη προς τιμή της Οσίας Ματρώνας, κτισμένης το 1888 από την κα Ζαφήρα Σωτηρίου Λικουρή.
Από την εκκλησία των Ταξιαρχών, θα κάνουμε μία «μικρή» παράκαμψη και θα ακολουθήσουμε (δεξιά) τις ενδείξεις προς Μέγαρο Γκρόζα. Πρόκειται για χώρο πολιτιστικών εκδηλώσεων που δημιούργησε ο Νάσος Γκρόζας και έχει φιλοξενήσει διεθνούς φήμης καταξιωμένους κλασσικούς μουσικούς.
Επιστρέφουμε και συνεχίζουμε προς Μεσαγρό, περνάμε το εκκλησάκι του Αγίου Ελευθερίου, και σε λιγότερο από τέσσερα χιλιόμετρα θα αντικρίσουμε το σημαντικότερο ιστορικό και θρησκευτικό αξιοθέατο του νησιού τον λόφο της Παλιαχώρας ή Παλαιοχώρας. Στον λόφο αυτόν βρισκόταν για 1.000 περίπου χρόνια ο κύριος οικισμός της Αίγινας. Ο χώρος είναι πολύ όμορφα διαμορφωμένος με μονοπάτια. Αξίζει να τα περπατήσουμε. Στην όμορφη πεζοπορική περιήγηση, διάρκειας 120-150 λεπτών, θα ανακαλύψουμε τριάντα δύο από τις 350 εκκλησίες που υπήρχαν παλιά, το κάστρο στην κορυφή με τις εκκλησίας των Αγίων Δημητρίου και Γεωργίου πλάι-πλάι, και λίγα ερείπια σπιτιών. Πολύ όμορφη η θέα προς τις γύρω περιοχές της Αίγινας, και νότια, κάτω από τον λόφο προς την μεγαλόπρεπη εκκλησία του Αγίου Νεκταρίου και την μονή της Αγίας Τριάδος, που θα επισκεφθούμε αμέσως μετά, λίγο ανατολικότερα την Μονή της Αγίας Αικατερίνης και στο βάθος προς τον οικισμό του Κοντού.
Ο Αγιος Νεκτάριος (κατά κόσμον Αναστάσιος Κεφαλάς) γεννήθηκε στην Θράκη το 1846. Το 1889 χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Πενταπόλεως Αιγύπτου. Το 1904 εγκαταστάθηκε στην Αίγινα και ίδρυσε την Ι.Μ. Αγίας Τριάδος όπου φυλάσσονται τα λείψανα και η κάρα του. Εκοιμήθη το 1920. Μεγάλη σκάλα μας οδηγεί από την Μονή, στον μεγαλοπρεπή ναό, του Αγίου, που βρίσκεται χαμηλότερα. Ο ναός της Μονής έχει όμορφο ξυλόγλυπτο τέμπλο και βυζαντινές εικόνες. Απέναντι της Μονής της Αγίας Τριάδος βρίσκεται η Γυναικεία Μονή της Αγίας Αικατερίνης. Λίγο πιο ψηλά, το εκκλησάκι του Αγίου Γεράσιμου (1917).
Από την περιοχή του Κοντού, ένα δρόμος πηγαίνει βόρεια και καταλήγει στην Σουβάλα, ο κύριος δρόμος συνεχίζει ανατολικά προς Μεσαγρό, και ένας τρίτος φεύγει νότια και καταλήγει στην Ι.Μ. της Χρυσολεοντίσσης. Στην μέση περίπου της διαδρομής, προς Χρυσολεόντισσα, αριστερά μας σε μικρό ύψωμα θα δούμε το εκκλησάκι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, και δεξιά μας φεύγει χωματόδρομος που καταλήγει στο εκκλησάκι των Αρχαγγέλων από όπου σύντομο μονοπάτι και λίγο σκαρφάλωμα μας οδηγεί ακόμη ψηλότερα σε ένα μικρό εκκλησάκι με πολύ όμορφη θέα προς τον Αγιο Νεκτάριο και την Παλιαχώρα.
Η Ι.Μ. της Παναγίας της Κοίμησης της Χρυσολεοντίσσης, είναι γυναικεία μονή από το 1935, σε περιοχή με πλούσια βλάστηση. Στον πύργο της μονής υπάρχει επιγραφή που αναφέρει ότι το Μοναστήρι θεμελιώθηκε το 1403. Το όνομά του το πήρε από την τοποθεσία Λεόντι στην οποία χτίσθηκε.
Επιστρέφουμε στον δρόμο προς Μεσαγρό. Μεγάλος οικισμός 9χλμ. ΒΑ της πόλης της Αίγινας. Στο χωριό έχουν τα εργαστήριά τους οι πιο σημαντικοί αγγειοπλάστες του νησιού. Ξεχωρίζουμε ως αξιοθέατα την Παναγία την Πολίτισα. και το ιδιαίτερο αρχιτεκτονικά σπίτι του Αλεξ. Ροδάκη. Το σπίτι κτίσθηκε το 1880 και μελετήθηκε από Γερμανούς αρχαιολόγους αλλά και τον Δ. Πικιώνη για την υψηλή αισθητική του και την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική του. Σήμερα βρίσκεται σε άσχημη κατάσταση, έρημο και εγκαταλελειμμένο. Από τον Μεσαγρό ο δρόμος συνεχίζει προς Αφαία (3 χλμ.) ή κατεβαίνει βόρεια προς Βάγια (3.1χλμ.), επιστρέφοντας έτσι στα σημεία που ήδη επισκεφθήκαμε.
