Τοποθεσία - Ιστορία - Διαδρομές
Στο φαράγγι του Λούσιου, και κατά μήκος του, θα βρούμε τρία ιστορικά μοναστηριακά συγκροτήματα της Βυζαντινής και ύστερης Βυζαντινής περιόδου: Την Μονή Τιμίου Προδρόμου, την παλαιά και νέα Μονή Φιλοσόφου και την παλαιά και νέα Μονή Καλαμίου.
Στον χώρο γύρω από την Μονή Φιλοσόφου και την Μονή του Τιμίου Προδρόμου και στις δύο όχθες του Ποταμού δημιουργήθηκαν την μεσοβυζαντινή περίοδο και μετά, πλήθος ασκητηρίων τα οποία στην πορεία ερημώθηκαν και εγκαταλείφθηκαν.
Η Ι.Μ. Προδρόμου, Ονομάστηκε και 'Μέγα Σπήλαιο' της Αρκαδίας,έτσι όπως έχει κτισθεί μέσα στον βράχο,στην ανατολική όχθη του φαραγγιού του Λούσιου (200 μέτρα ψηλότερα από την κοίτη του ποταμού),από μοναχούς που ζούσαν σε κοντινά ασκητήρια (από τον 12ο αιώνα και μετά).Το καθολικό της Μονής, λαξευμένο μέσα στον βράχο, έχει αγιογραφίες του 16ου αιώνα.
Η ευκολότερη προσέγγιση στην Μονή είναι στρίβοντας δεξιά στον δρόμο από Δημητσάνα προς Στεμνίτσα, στα δύο χιλιόμετρα πριν την Στεμνίτσα, ακολουθώντας τις πινακίδες για Ι.Μ. Προδρόμου και Αρχαία Γόρτυνα. Από το σημείο της στροφής, και ακολουθώντας τις πινακίδες, στα 6 Χλμ. φθάνουμε στο σημείο όπου θα αφήσουμε το μηχανοκίνητο μέσο μας και περπατώντας σε ένα όμορφο μονοπάτι 600 μέτρων θα φθάσουμε στην είσοδο της Μονής με τον γεροπλάτανο και την "ανακαινισμένη" το 1748 κρήνη της, και λιγο πιό ψηλά την παλιά πύλη της μονής που φέρει μέχρι σήμερα τα σημάδια από τα βόλια των εχθρών που την πολιόρκησαν (αλλά δεν κατόρθωσαν να την πάρουν) το 1779.
Για όσους αγαπούν την πεζοπορία, μέσα στην φύση, από την Μονή Προδρόμου ξεκινούν δύο πολύ όμοφες διαδρομές. Το πρώτο μονοπάτι φεύγει αριστερά και σε περίπου 600 μέτρα, μέσα από ένα επιβλητικό τοπίο με πλούσια βλάστηση, μας κατεβάζει 200 μέτρα στην κοίτη του Λούσιου, με την ορμητική και βοερή ροή των νερών του. Εδώ θα διασχίσουμε μία (νέα) πεζογέφυρα και θα δούμε τα ερείπια του νερόμυλου και της νεροτριβής της Μονής, για τα οποία υπάρχει αναφορά από το έτος 1630. Αριστερά, και αφού διαβούμε την πεζογέφυρα ξεκινά πολύ όμορφο μονοπάτι, κατά μήκος της όχθης του Λούσιου, που μετά από 1.500 μέτρα καταλήγει στην περιοχή της Αρχαίας Γόρτυνας.
Η δεύτερη διαδρομή μας, ξεκινά από την Ιερά Μονή Προδρόμου, ακολουθώντας το μονοπάτι δεξιά προς την Ιερά Μονή Φιλοσόφου (την παλαιά και την νέα). Η Απόσταση προς την παλαιά μονή είναι 1.200 μέτρα και προς την Νέα 1.600μ. Στην μέση περίπου της διαδρομής από την Μονη Προδρόμου, στα 650 μέτρα, θα συναντήσουμε ένα γεφύρι που ενώνει τις δύο όχθες του Λούσιου. Από το σημείο αυτό μπορούμε να θαυμάσουμε τα ορμητικά νερά του Λούσιου και την άγρια ομορφιά του φαραγγιού του.
Λίγο μετά το γεφύρι το μονοπάτι χωρίζει. Αριστερά ανεβαίνει προς την Παλαιά Μονή του Φιλοσόφου και δεξιά συνεχίζει για την Νέα. Η Παλαιά Μονή Φιλοσόφου (που ονομάζεται και κρυφό σχολιό), ιδρύθηκε το 963 μ.χ. Από τον Ιωάννη Λαμπαρδόπουλο (από την Δημητσάνα) τον Φιλόσοφο, που ήταν γραμματέας του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά. "Αρχόντισα του φαραγγιού" η παλαιά μονή, βρίσκεται στο καλύτερο και ομορφότερο τμήμα του φαραγγιού, στην περιοχή "Μονόπορη".
Η μεγάλη οικονομική άνθηση της Μονής, μάλλον ήταν η αιτία για την μετακίνησή της σε πιό προσιτή και ομαλή θέση, 600 μέτρα βορειότερα, στα τέλη του 17ου αιώνα. Ετσι δημιουργήθηκε το 1691 η Νέα Μονή Φιλοσόφου. Στην νέα Μονή, φθάνουμε και από τον αμαξωτό δρόμο διασχίζοντας το πέτρινο μονότοξο γεφύρι της Μονόπορης.
Για να φθάσουμε στις μονές Καλαμίου, θα ακολουθήσουμε τον δρόμο από τον Ατσίχωλο, και θα φθάσουμε μετά από 4 Χιλιόμετρα (από τον Ατσίχωλο) με κατεύθυνση ανατολικά.
Εναλλακτικά, μπορούμε με μηχανοκίνητο μέσο, να ακολουθήσουμε τον χωματόδρομο που ξεκινά από το γεφύρι του Κόκκορη, στην Αρχαία Γόρτυνα, και ανηφορίζει προς Ατσίχωλο. Πριν φθάσουμε στο χωριό, ακολουθούμε αριστερά την πινακίδα για την Ιερά Μονή Καλαμίου. Στα 2.200 μέτρα αριστερά μας στο βάθος θα αντικρίσουμε τα τείχη της ακρόπολης της Αρχαίας Γόρτυνας. Αν συνεχίσουμε για άλλα 1.400 μέτρα θα φθάσουμε στις δύο Ιερές Μονές Καλαμίου, την Νέα και την Παλαιά.
Η παλαιά Μονη έχει ιδρυθεί πριν από το 1705 ενώ η μετεγκατάσταση στην νέα έγινε το 1713 (εν τούτοις υπάρχουν ενδείξεις ότι η Μονή θα πρέπει να ιδρύθηκε πολύ νωρύτερα από το 1705, έτος που αναγράφεται στην κτητορική επιγραφή του καθολικού της). Και οι δύο μονές είναι αφιερωμένες στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Η πρόσβαση στην παλαιά Μονή (150-200 μέτρα νοτιότερα της Νέας) γίνεται μόνο μέσα από μονοπάτι που ξεκινά από την Νέα. Και οι δύο Μονές βρίσκονται σε υψόμετρο 300μ.
Πηγές
Τα links που αναφέρονται στο Τουριστικό Αντικείμενο και γενικότερα τα βασικά κειμένα τρίτων πηγών για την Αρκαδία του Exploring Greece
